ارز پایه چیست؟ مفهوم Base Currency در بازار فارکس

بازار فارکس به عنوان بزرگ‌ترین بازار مالی جهان از اصطلاحات و مفاهیم مخصوص زیادی برخوردار است. همه افرادی که در این بازار فعالیت دارند باید با اصطلاحات مهم و مفاهیم پرکاربرد آن آشنا باشند. یکی از مهم‌ترین، ضروری‌ترین و پرکاربردترین آن‌ها، اصطلاح “ارز پایه” است. اما ارز پایه چیست؟

ارز اولیه یا Base currency، اولین ارز در جفت ارزهای بازار فارکس است. برای مثال وقتی با یک جفت ارز معاملاتی مثل EUR/USD طرف هستیم، باید یورو را به عنوان ارز پایه در نظر بگیریم. حال اینکه مفهوم ارز پایه، اهمیت و جایگاه آن در بازار فارکس چیست، موضوع مهمی است که در این مقاله درباره آن صحبت خواهیم کرد.

ارز پایه چیست؟ (Base Currency)

بازار مالی فارکس، فضایی برای مبادله ارز کشورهای مختلف و کسب سود از آن‌ها است. این مبادله در قالب جفت ارزهایی انجام می‌شود که انواع مختلفی دارد. در این جفت ارزهای معاملاتی، ما با دو ارز فیات مختلف روبه‌رو هستیم. ارزی که در سمت چپ قرار گرفته، ارز پایه است. اما نقش ارز پایه چیست؟

ارز اولیه در فارکس، تعیین کننده ارزش یک جفت ارز در معامله است. وقتی قیمت یک جفت ارز را می‌بینیم، در واقع در حال مشاهده نسبت قیمت ارز ثانویه به یک واحد از ارز اولیه در آن جفت ارز هستیم. بنابراین می‌توان این گونه گفت که نسبت ارز پایه در جفت ارزها همیشه یک در نظر گرفته می‌شود. برای مثال وقتی در حال معامله جفت ارز EUR/USD با قیمت 1.046 هستیم، یعنی قرار است در ازای یک یوروی انگلیس، 1.046 دلار پرداخت کنیم.

انواع ارز پایه

سوال مهم بعدی این است که انواع ارز پایه چیست؟ حال که قرار است با مفهوم ارز اولیه در فارکس آشنا شویم، باید با انواع آن در جفت ارزهای مختلف آشنا شویم.

جفت‌ ارزهای ماژور

جفت ارزهای ماژور یا جفت ارزهای اصلی (Major Currency Pairs) جفت ارزهایی هستند که همیشه با دلار آمریکا مشاهده می‌شوند. یعنی یکی از طرفین آن‌ها همیشه یک چیز است: دلار آمریکا (USD)! بنابراین در جفت ارزهای ماژور ما همیشه در یک طرف جفت ارز با دلار آمریکا روبه‌رو هستیم. جفت ارزهایی که به شدت محبوب بوده و پرمعامله‌ترین گزینه‌ها در فارکس هستند:

• یورو به دلار (EUR/USD)
• دلار آمریکا با ین ژاپن (USD/JPY)
• پوند انگلیس و دلار آمریکا (GBP/USD)
• دلار آمریکا در مقابل دلار کانادا (USD/CAD)
• دلار استرالیا به دلار آمریکا (AUD/USD)

جفت ‌ارزهای متقاطع یا مینور

دومین نوع ارز پایه چیست؟ جفت ارزهای فرعی، متقاطع یا مینور (Minor Pairs) که تقریباً در نقطه مقابل جفت ارزهای اصلی قرار دارند. چرا؟ چون دلار آمریکا را در هیچ جای آن‌ها نخواهیم دید. جفت‌ارزهای مینور معمولاً نقدینگی کم‌تری داشته و از ارزهایی به غیر از دلار آمریکا تشکیل شده‌اند. مثل پوند/ین (GBP/JPY)، یورو/فرانک (EUR/CHF)، یورو/پوند (EUR/GBP) و… . در واقع می‌توان این گونه گفت که ارز پایه در این جفت ارزها می‌تواند هر ارزی باشد؛ البته به جز USD!

‌جفت ارزهای متقابل

ارز متقابل به نرخ مبادله‌ای اشاره دارد که در آن ارزش یک ارز نسبت به ارز دیگر به‌صورت معکوس بیان می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، اگر نرخ مبادله‌ی جفت‌ارز EUR/USD برابر با ۱.۱۰ باشد، نرخ متقابل آن USD/EUR برابر با ۰.۹۱ خواهد بود (۱ تقسیم بر ۱.۱۰). این مفهوم در معاملات فارکس کاربرد زیادی دارد، زیرا به معامله‌گران امکان می‌دهد تا نرخ تبدیل را از هر دو جهت مشاهده و تحلیل کنند. ارزهای متقابل به‌ویژه در هنگام انجام معاملات پوششی (hedging) و محاسبه‌ی ارزش واقعی دارایی‌های ارزی اهمیت دارند.

جفت ارزهای اگزوتیک

نمونه دیگر از انواع ارز پایه را باید در جفت‌ارزهای اگزوتیک یا عجیب (Exotic Pairs) بررسی کرد. این جفت ارزها گزینه‌های جالب و نسبتاً پرریسکی برای معامله در فارکس هستند. چون یک طرف آن دلار آمریکا و طرف دیگر ارزی نوظهور یا کمتر شناخته‌شده قرار دارد. در واقع شما در حال معامله دلار آمریکا با یک ارز غیرمعروف و ضعیف هستید. مثل دلار سنگاپور در مقابل دلار آمریکا (USD/SGD)و ارز یوان چین و دلار آمریکا (USD/CNY)! به عبارتی می‌توان این گونه گفت که ارز پایه در جفت ارزهای اگزوتیک می‌تواند دلار آمریکا یا یک ارز ناشناخته باشد.

 نحوه تعیین ارزش ارز پایه

نحوه تعیین ارزش ارز پایه چیست؟ به عددی که مقابل یک جفت ارز قرار می‌گیرد توجه کرده‌اید؟ آن عدد معادل نرخ ارز (exchange rate) است. یعنی نسبت ارزش دو ارز موجود در آن جفت ارز. به زبان ساده‌تر می‌توان این گونه گفت که نرخ ارز معادل مقدار پولی از ارز دوم است که باید برای یک واحد از ارز پایه پرداخت شود. بنابراین می‌توان از طریق آن ارزش ارز پایه را متوجه شد.

حال به نظرتان چه می‌شود که این نرخ برابری ارز در فارکس تغییر می‌کند؟ بازار فارکس هم درست مانند تمام بازارهای مالی دیگر تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد. برای مثال شرایط اقتصادی و سیاسی یک کشور، ارزش ارز فیات آن کشور را دچار نوسان می‌کند. بدین ترتیب نرخ ارز تمام جفت ارزهایی که آن ارز را شامل بوده نیز تغییر خواهد کرد.

 تفاوت ارز پایه و ارز مظنه

ارز مظنه، ارز مقابل، ارز ثانویه یا ارز دوم (quote currency) در مقابل ارز پایه قرار دارد. یعنی وقتی می‌پرسید ارز پایه چیست، طبیعتاً باید با مفهوم ارز مظنه هم آشنا شوید. ارز مقابل در جفت ارزها به عنوان ارز دوم قرار می‌گیرد. به عبارتی ارز پایه و مظنه به ترتیب ارز اول و دوم در یک جفت ارز هستند. برای مثال در جفت ارز EUR/USD، یورو ارز پایه و دلار آمریکا ارز مظنه است.

اهمیت ارز پایه در معاملات فارکس

اهمیت ارز پایه در فارکس چیست؟ وقتی شما در حال خرید یک جفت ارز مثل EUR/USD هستید، یعنی قرار است ارز پایه آن که یورو است را بخرید. همچنین زمانی که در بخواهید این جفت ارز را بفروشید، یعنی قرار است به فروش ارز مظنه آن (دلار آمریکا) بپردازید.

برای مثال فرض کنید که قصد معامله جفت ارز GBP/USD را با نرخ 1.30 دارید. در این صورت باید برای خرید یک پوند انگلیس، 1.30 دلار آمریکا پرداخت کنید. حال اگر ارزش پوند انگلیس دچار نوسان شده و افزایش یابد، تکلیف چیست؟ آن وقت شما برای خرید یک پوند باید مقدار دلار کمتری پرداخت کنید. بنابراین ارزش جفت ارز موردنظر نیز تغییر کرده و میزان سود و زیان فرد معامله‌گر نیز به مراتب دستخوش تغییر خواهد شد.

 کاربرد ارز پایه در تحلیل‌های مالی

برای درک بهتر اهمیت ارز اولیه در فارکس باید نحوه تحلیل بازار را بررسی کرده و ببینیم کاربرد ارز پایه چیست؟ در ادامه نقش ارز پایه در تحلیل‌های مالی بازار فارکس را به تفکیک بررسی کرده‌ایم.

تحلیل تکنیکال در ارز پایه

وقتی صحبت از تحلیل تکنیکال در فارکس می‌شود، یعنی قرار است با ابزارها و برنامه‌های مختلف، روند قیمتی جفت ارزها را بررسی کنیم. در این نوع از تحلیل باید با بهره‌گیری از تکنیک‌ها و الگوهای مختلف، روند نوسانات قیمت در گذشته را به دست آورده و بعد همان‌ها را برای آینده تعمیم داد. بدین ترتیب شما می‌توانید روند قیمتی جفت ارز خود را ارزیابی کرده و بعد آینده آن را تا حد خوبی پیش‌بینی کنید. اما نقش ارز پایه چیست؟

فرض کنید که پس از بررسی‌های انجام شده متوجه شدید که ارزش جفت ارز مورد نظرتان در چند وقت اخیر به شکل چشمگیری کاهش پیدا کرده است. آن وقت این احتمال به ذهنتان می‌رسد که ارزش ارز پایه در آن جفت دچار افت قیمت شده باشد. در این صورت می‌توانید به سراغ بررسی و تحلیل نوسانات قیمتی آن ارز رفته و اتفاق عجیب پیش آمده را ریشه‌یابی کنید.

تحلیل فاندامنتال در ارز پایه

ارزش ارز پایه می‌تواند روی نرخ برابری ارز و قیمت جفت ارزها تأثیرگذار باشد. اما قیمت خود ارز پایه تحت تأثیر چه عواملی بوده و چطور می‌توان آن را تحلیل کرد؟ شما به عنوان یک معامله‌گر حرفه‌ای باید بتوانید سیاست‌های اقتصادی کشور مربوط به ارز پایه در جفت ارز مورد نظرتان را بررسی کنید. مواردی مثل شاخص تولید ناخالصی داخلی (GDP)، جریان سرمایه، تراز تجاری، شاخص قیمت مصرف کننده، اوضاع سیاسی و… را در کشور موردنظر ارزیابی کرده و بعد تحلیل درستی از نوسانات قیمتی ارز داخلی آن کشور داشته باشید. چون در این صورت انتخاب هوشمندانه‌تر و پرسودتری برای جفت ارز معاملاتی مدنظرتان خواهید داشت.

 نکات کلیدی برای معامله‌گران تازه‌کار

اینکه به دنبال پاسخ سوال “ارز پایه چیست” هستید، این احتمال را ایجاد می‌کند که فردی تازه‌کار در بازار فارکس باشید. برای همین بد نیست با چند نکته کلیدی و مهم در این حوزه آشنا شوید. چون توجه به همین نکات ریز و ساده است که می‌تواند از شما یک معامله‌گر حرفه‌ای بسازد.

• انتخاب جفت ارز مناسب: برای شروع فعالیت در بازار فارکس بهتر است به دنبال جفت‌ارزهای پرطرفدار و محبوب بروید. در این مرحله حتماً تاریخچه و روند قیمتی جفت ارز موردنظر را بررسی کرده و حتماً درباره انتخابتان تحقیق کنید.
• بررسی نوسانات ارز پایه: قبل از ورود به معامله حتماً نوسانات قیمتی ارز پایه در جفت ارز انتخابی خود را بررسی کنید. شرایط اقتصادی و سیاسی کشور آن ارز را ارزیابی کرده و بعد تصمیمی آگاهانه و هوشمندانه اخذ کنید.
• مدیریت سرمایه: پیش از نهایی کردن معامله، مدیریت سرمایه را فراموش نکنید. حد سود و ضرر خود را مشخص کرده و متناسب با بودجه خود یک استراتژی معاملاتی بهینه داشته باشید.

ارز پایه و نقش آن در معاملات فارکس

حالا دیگر می‌دانید که ارز پایه چیست و نسبت به یکی از مفاهیم مهم بازار فارکس مسلط شده‌اید. ارز پایه یا همان ارز اولیه، نخستین ارزی است که در یک جفت ارز نمایش داده می‌شود. اصلاً مگر می‌شود بدون آگاهی و اطلاع از اصطلاحات مهم فارکس، فعالیت در این بازار را شروع کرد؟ اگر از دارایی و سرمایه‌تان سیر شدید، این کار را بکنید. در غیر این صورت تا جایی که می‌توانید برای آموزش و یادگیری موضوعات، مفاهیم و نکات مهم وقت گذاشته و بعد تمرین کنید. هر چه سطح اطلاعات شما از این بازار و عملکرد آن بیشتر باشد، احتمال به سود رسیدنتان در معاملات نیز بیشتر خواهد شد.

سؤالات متداول

ارز پایه در معاملات فارکس چیست؟

ارز پایه، اولین ارز فیات در یک جفت است که به عنوان ارز اولیه یا base currency نیز شناخته می‌شود.

چگونه می‌توان ارز پایه را در یک جفت ارز شناسایی کرد؟

ارزی که در سمت چپ یک جفت ارز قرار گرفته، ارز پایه است. برای مثال در جفت ارز GBP/USD ارز GBP (پوند) به عنوان ارز اولیه شناخته می‌شود.

چرا شناخت ارز پایه اهمیت دارد؟

معاملات فارکس به این صورت است که به ازای یک واحد از ارز پایه، باید مقداری از ارز مظنه را پرداخت کرد. بنابراین شناخت مفهوم ارز پایه جزو یکی از الزامات فعالیت در فارکس و کسب سود از معاملات آن خواهد بود.

آیا همه جفت ارزها ارز پایه یکسان دارند؟

خیر؛ ارز پایه در جفت‌ارزهای مختلف می‌تواند تغییر کند. در واقع در هر جفت ارز یک ارز فیات خاص می‌تواند در جایگاه ارز پایه قرار بگیرد.